سوالات تحقیق به دو بخش تقسیم می شوند:
سوال اصلی و سوالات فرعی
در مقاله معمولا نوشتن سوال اصلی کافی است؛ اما پایان نامه باید سوالات فرعی نیز داشته باشد
روش نوشتن سوال اصلی
سوال اصلی تحقیق، همان عنوان است که به صورت سوالی نوشته می شود. مثلا اگر عنوان تحقیق شما این است: «راهبردهای نظارت همگانی در مدیریت سیاسی جامعه دین بنیان»؛ سوال اصلی شما این است: «راهبردهای نظارت همگانی در مدیریت سیاسی جامعه دین بنیان چیست؟»
روش نوشتن سوالات فرعی
سوالات فرعی تحقیق باید به گونه ای باشد که از مجموع آنها بتوان به پاسخ سوال اصلی دست یافت؛ به عبارت دیگر، سوالات فرعی تجزیه شده سوال اصلی است. حالا چطور می توان سوال اصلی را تجزیه کرد و به سوالات فرعی دست یافت؟ این کار نیاز به مطالعه زیادی دارد و شما باید بتوانید ابعاد مسئله تحقیق خودتان را بررسی کنید و هر کدام از آن ابعاد می تواند یک سوال فرعی را شکل دهد.
در یک تحقیق کیفی (غیرآماری) به این ابعاد مسئله، چارچوب مفهومی گفته می شود؛ پس شما باید ابتدا در مطالعات نظری خودتان بتوانید به چارچوب مفهومی تحقیقتان برسید. یک مثال خیلی ساده: اگر مدرسه موضوع کلی تحقیق شما باشد؛ معلم و دانش آموز و کتاب درسی و برنامه درسی و … می شوند ابعاد مدرسه و اگر شما مشغول یک تحقیق علمی باشید، اینها می شوند چارچوب مفهومی تحقیق شما که می توانید ناظر به هر کدام از آنها یک سوال فرعی طرح کنید. معمولا 3 تا 5 سوال فرعی کافی است.
اما در یک تحقیق کمی، سوالات فرعی به وجود رابطه (علی یا غیرعلی) بین دو متغیر اشاره می کند که آن سوال نیز مبتنی بر مدل نظری تحقیق است. مدل نظری تحقیق، سازه ای نظری از رابطه احتمالی بین متغیرهای یک تحقیق است. در تحقیق کمی اگر شما بتوانید ناظر به آن رابطه حدس علمی بزنید؛ می توانید به جای سوال تحقیق، فرضیه تحقیق بنویسید.
از سوال فرعی تا سوال کمکی
خیلی وقت ها پژوهشگران از سوال کمکی به جای سوال فرعی استفاده می کنند؛ اما سوال کمکی چیست؟ سوال کمکی سوالی است که در مبانی نظری تحقیق (فصل ۲) به آن پاسخ می دهید؛ یعنی جزئی از مقدمات نظری تحقیق شما است نه یافته شما؛ در حالی که سوال فرعی باید ناظر به یافته های تحقیق باشد.
